Các phương pháp nhân giống cây ăn quả phổ biến 2023

Các phương pháp nhân giống cây ăn quả rất đa dạng và tùy theo nhu cầu có thể chọn lựa phương pháp phù hợp nhất. Cây giống lâm nghiệp Quý Hương sẽ giới thiệu chi tiết các phương pháp nhân giống phổ biến nhất hiện nay trong bài viết này.

1. Phương pháp sinh sản hữu tính

Một trong các phương pháp nhân giống cây ăn quả phổ biến nhất hiện nay đó sinh sản hữu tính, đây cũng được biết đến là phương pháp nhân giống bằng hạt.

Ưu điểm

• Kỹ thuật thực hiện đơn giản và dễ thực hiện.
• Chi phí lao động, nhân công bỏ ra thấp do mức giá thành những cây con thấp.
• Phương pháp cho hệ sống nhân giống cao.
• Tuổi thọ của những cây ăn quả trồng bằng hạt sẽ thường cao.
• Các cây ăn quả trồng bằng hạt sẽ thích ứng rộng với những điều kiện từ ngoại cảnh.

Nhược điểm

• Những cây con mọc từ hạt sẽ rất khó giữ được các đặc điểm từ cây mẹ
• Cây con nhân giống hữu tính từ hạt sẽ ra hoa và có quả muộn
• Cây con phát triển từ hạt giống sẽ thường có phần tán cao, khó trong quá trình chăm sóc cũng như thu hái thành phẩm.

Phương pháp nhân giống cây ăn quả hữu tính bằng hạt có những nhược điểm như vậy nên chỉ thường được áp dụng trong các trường hợp dưới đây:

• Gieo hạt để lấy cây dùng làm gốc ghép
• Là phương pháp tốt nhất cho cây ăn quả, không có phương pháp thay thế tốt hơn.
• Dùng trong các phương pháp nhân giống có chọn lọc

Lưu ý

• Hiểu rõ được đặc điểm sinh lý của hạt: Các hạt chín sớm sinh lý sẽ nảy mầm ở bên trong hạt ( ví dụ như hạt mít, hạt bưởi); Có một số hạt vỏ cứng sẽ cần dùng hóa chất xử lý, bóc đi phần vỏ cứng trước khi tiến hành gieo trồng (ví dụ hạt xoài, hạt mận); Một số loại hạt sẽ nảy mầm nếu thời gian để quá lâu (ví dụ hạt nhãn, hạt vải)
• Đảm bảo những yếu tố từ ngoại cảnh để hạt của cây có thể nảy mầm phát triển tốt: Nhiệt độ không được quá cao hay quá thấp, độ ẩm đất đảm bảo độ bão hòa từ 70% đến 80%, đất để gieo hạt cần phải có độ tơi xốp cũng như đảm bảo sự thoáng khí.

Xem thêm:

>> Cách nhân giống cây kim tiền

>> Cách nhân giống cây trầu bà

2. Phương pháp nhân giống vô tính cây ăn quả

Người ta dùng phương pháp nào để nhân giống? Phương pháp nhân giống vô tính được rất nhiều người áp dụng. Đây là phương pháp tạo ra những cây con từ những bộ phận cơ quan sinh dưỡng từ cây mẹ.

2.1 Phương pháp chiết cành

Phương pháp chiết cành đó là phương pháp mà sau khi thực hiện tách vỏ, những tác động của những chất nội sinh tế bào như cytokinin, auxin khi gặp nhiệt độ, độ ẩm phù hợp sẽ nhanh chóng hình thành và sau đó chọc vỏ biểu bì thủng ra bên ngoài.

Ưu điểm

• Những cây con chiết cành sẽ có thể giữ được những đặc điểm như ở cây mẹ.
• Cây con nhanh chóng ra hoa, kết quả, tối ưu được thời gian.
• Thời gian nhân giống rất nhanh chóng
• Những cây ăn quả được trồng bằng phương pháp chiết cành sẽ thường thấp, phân cành được cân đối, việc chăm sóc cũng như thu hoạch khá dễ dàng.

Nhược điểm

• Trong số các phương pháp nhân giống cây ăn quả thì chiết cành hệ số nhân giống sẽ không được cao. Nếu thực hiện chiết cành nhiều trên cây thì cây mẹ sẽ có thể ảnh hưởng đến sự phát triển.
• Ở một số giống cây ăn quả chiết cành sẽ cho tỷ lệ cây ra rễ thấp.

Cách thực hiện chiết cành

• Cành chiết sẽ được lấy từ các cây con đã được chọn lọc sinh trưởng khỏe mạnh, năng suất tốt và không có tình trạng sâu bệnh. Nên ưu tiên chọn cành cây có đường kính từ 1cm đến 2cm ở khu vực giữa tán cây, mang phơi nắng để có ánh sáng. Tránh chọn những cành vượt, cành dưới tán.
• Lấy dao cắt đi phần vỏ với chiều dài từ 1,5 lần đến 2 lần đường kính gốc càng. Sau khi bỏ đi phần vỏ ở bên ngoài thì dùng dao cạp đi sạch những lớp bám vào gỗ,
• Sau khi thực hiện khoanh vỏ trong từ 1 ngày đến 2 ngày thì thực hiện bó bầu cây. Đất để bó bầu cho cây sẽ gồm ⅔ đất vườn (có thể dùng đất bùn ao phơi khô), tiến hành đập nhỏ ⅓ mùn cưa, rơm mục, xơ dừa và tưới ẩm. Tiếp đến bọc bầu với giấy polyetylen sau đó buộc kín 2 đầu với lạt mềm.
• Sau thời gian từ 60 ngày đến 90 ngày thì tuỳ theo thời vụ chiết cành, chiết rễ nếu hom có những rễ ngắn đã chuyển từ màu trắng sang vàng ngà là sẽ có thể cắt hom và mang trồng ở vườn ươm.
• Thời vụ phù hợp để chiết cành của những cây ăn quả đó là vào mùa xuân, mùa thu.

2.2 Phương pháp giâm cành

Có mấy phương pháp nhân giống cây ăn quả? Giâm cành được xem là phương pháp có rất nhiều ưu điểm. Phương pháp thực hiện nhân giống cây ăn quả với các bộ phận sinh dưỡng. Phương pháp có cơ sở khoa học giống như phương pháp giâm cành.

Ưu điểm

• Những đặc tính di truyền của cây mẹ sẽ được giữ lại, bảo tồn ở những cây con.
• Cây con sau nhân giống đơm hoa và kết trái nhanh chóng.
• Thời gian để nhân giống giâm cành rất nhanh
• Có thể thực hiện nhân rất nhiều những giống cây ăn quả mới từ nguồn vật liệu ban đầu mang tính giới hạn.

Nhược điểm

• Với những giống cây ăn quả, một số giống khó ra rễ mà khi dùng phương pháp giâm cành sẽ cần có những trang thiết bị cần thiết để có thể kiểm soát được những điều kiện về độ ẩm, nhiệt độ cũng như ánh sáng ở trong khu vực nhà giâm.

Cách thực hiện giâm cành

• Với những cây ăn quả cứng cáp và rụng lá vào thời điểm mùa đông sẽ thường giâm cành khi cây ở trong trạng thái ngủ đông. Với những cây ăn quả thuộc loại thân gỗ mềm và không rụng lá thì sẽ giâm cành trong thời gian sinh trưởng.
• Giâm cành sẽ sử dụng cát khô và than bùn, xơ dừa hay đất tùy nhu cầu điều kiện giâm cành, mùa thực hiện giâm cành, giống cây và loại giâm.
• Hom sẽ được chọn ở khu vực giữa tán cây, chiều dài hom sẽ phù hợp từ 15cm đến 20cm. Với những cành giâm được lấy vào thời gian sinh trưởng sẽ cần để lại từ 2 lá đến 4 lá ở trên cành giâm.
• Để có thể tăng khả năng ra rễ cho hom có thể nhúng hom vào trong dung dịch có chất để kiểm soát, điều hoà sinh trưởng như a NAA, IBA, IAA với nồng độ từ 2000ppm – 4000ppm trong khoảng vài giây hoặc ngâm hom vào những dung dịch trên nồng độ 20ppm – 40ppm trong thời gian từ 10 phút đến 20 phút.
• Sau quá trình giâm cành cần tưới ướt bề mặt lá bằng cách phun sương để có thể tránh hiện tượng thoát nước có thể khiến cây rụng lá. Cành giâm khi có đợt mới phát triển, sinh trưởng ổn định và có rễ đầy đủ sẽ tiến hành ra ngôi, chăm sóc cây cho tới khi đảm bảo tiêu chuẩn để thực hiện xuất vườn.
• Giai đoạn từ lúc giâm cành cho đến khi ra rễ, có chồi cây ổn định thì nên thực hiện giâm cành ở trong nhà. Khi cây cho ra ngôi thì nên chọn thời điểm thời tiết thuận lợi hoặc để cây ra ngôi ở điều kiện có đủ mái che.

2.3 Ghép cành

Các phương pháp nhân giống cây ăn quả không thể bỏ qua phương pháp ghép cành. Cơ sở khoa học của phương pháp ghép cành đó là sử dụng các phương pháp nhất định làm cho các tầng của phần gốc ghép và thân cây có thể tiếp xúc được với nhau, nhờ vào hoạt động cũng như khả năng tái sinh của tầng sừng, từ đó tạo ra các mắt ghép cùng với thân ghép, gốc ghép đan xen với nhau.

Ưu điểm

• Những cây ăn quả ghép cành sinh trưởng tốt nhờ vào sự hoạt động tốt của những bộ rễ gốc ghép cùng với khả năng thích nghi với đất đai, khí hậu của những gốc ghép.
• Cây ghép cành có thể giữ được những đặc tính của những giống cây muốn nhân giống.
• Nhân giống với hệ số cao và trong thời gian ngắn sẽ có thể nhân giống được nhiều cây trồng có thể đáp ứng được nhu cầu sản xuất.
• Các giống làm gốc ghép sẽ nhanh chóng cho ra hoa bởi các mắt ghép sẽ chỉ tiếp tục giai đoạn cây mẹ phát dục.
• Ghép cành là phương pháp nhân giống có ưu điểm tăng khả năng cây có thể chống chịu được với thời tiết. Cây có thể chịu được hạn hán, chịu được ngập úng, rét cũng như sâu bệnh.
• Qua những gốc ghép có thể thực hiện điều tiết được khả năng sinh trưởng của những cây ghép.
• Có thể phục hồi sinh trưởng cho cây, duy trì giống cây quý qua nhiều phương pháp ghép như ghép cành cầu nối hay ghép tiếp rễ.

Những yêu cầu của giống gốc ghép

Các phương pháp nhân giống cây ăn quả ghép cành cần có những yêu cầu giống ghép nhất định:

• Chăm sóc cho cây con trước khi thực hiện ghép cành: sau khi cây ra ngô sẽ cần áp dụng những quy trình khác chăm sóc để cây gốc ghép đảm bảo được những tiêu chuẩn ghép. Trước khi tiến hành ghép cành từ 1 tuần đến 2 tuần nên vệ sinh gốc ghép, tăng cường chăm sóc cây để cây có nhiều nhựa.
• Chú ý chọn cành ghép chất lượng: Cành ghép cần được lấy ở khu vực vườn chuyên lấy những cành ghép hoặc ở những khu vườn sản xuất với các giống cây có đủ những đặc tính của giống cây muốn nhân. Cành ghép nên chọn ở khu vực giữa tán, tránh có tình trạng sâu bệnh nguy hiểm. Tuổi ghép phù hợp sẽ tùy thuộc vào từng thời vụ ghép, nếu cần vận chuyển đi xa thì nên bảo quản ở điều kiện đủ ẩm và chú ý tránh điều kiện nhiệt độ cao.
• Đảm bảo chọn thời vụ ghép tốt: Ở khu vực khí hậu miền Bắc thì những giống cây ăn quả đều có thể tập trung ghép vào thời vụ xuân hay thu.
• Đảm bảo thao tác kỹ thuật ghép: Kỹ thuật sẽ mang yếu tố quyết định, liên quan đến trình độ của người ghép cành. Những thao tác thực hiện ghép nối cành cần được thực hiện nhanh chóng và có sự chuẩn xác.
• Chăm sóc các cây giống sau thực hiện ghép cành: Những kỹ thuật như mở dây sau ghép, xử lý các gốc ghép, thực hiện tỉa cỏ và tưới nước cỏ dại, thực hiện bón phân, tạo hình cho cây ghép, phòng ngừa sâu bệnh cây ăn quả cần thực hiện đúng kỹ thuật.

Những phương pháp ghép cành

• Ghép áp

Có mấy phương pháp nhân giống cây ăn quả? Ghép áp là phương pháp được áp dụng để nhân giống cây ăn quả số lượng ít hoặc cho những cây ăn quả khó thực hiện nhân giống với phương pháp khác.

Cành ghép và gốc ghép sẽ thực hiện mở vết cắt với kích thước tương tự như nhau, chiều dài từ 8cm đến 10cm. Thực hiện áp 2 vết cắt vào với nhau, sau đó cuốn kín với dây nilon, dùng dây để tiến hành buộc cố định những gốc ghép ở trên thân cây mà đã chọn làm cành ghép. Sau từ 1,5 tháng đến 2 tháng sẽ thực hiện cởi dây ghép, cắt phần ngọn gốc ghép. Tiếp đến sau từ 7 ngày đến 1 ngày sẽ tiếp tục cắt đi phần gốc cành ghép, tạo được cây giống con hoàn chỉnh.

• Ghép cành bên

Đây là phương pháp nhân giống cây ăn quả được dùng với trường hợp những gốc ghép khó bóc vỏ nên rất khó áp dụng các phương pháp ghép khác. Ghép cành bên cũng được thực hiện trong mùa khô.

Ở những gốc ghép, cách mặt đất từ 25cm đến 30cm thực hiện cắt ngọn gốc ghép, chú ý cần giữ lại vài lá gốc. Thực hiện chọn cành ghép với đường kính tương đương đường kính gốc ghép. Sau đó thực hiện cắt lát cắt với vết cắt tương đương từ 2cm đến 2,5cm, có từ mầm ngủ đến 3 mầm ngủ. Thực hiện cài vào cành ghép vết mở gốc ghép sau đó dùng nilon để cuốn kín lại.

Cuốn dây nilon theo chiều từ dưới lên trên, sau đó cố định dây cuốn lần thứ nhất trong quá trình cuốn kín vết cắt, tiếp tục cuốn dây thêm lượt lên trên và cố định các dây ghép. Sau từ 20 ngày đến 25 ngày sẽ thực hiện cởi dây ghép đến khu vực vị trí cố định dây lần 1. Tiếp đến từ sau khoảng 1 ngày đến 2 ngày sẽ thực hiện cắt ngọn gốc ghép, cây có từ 1 đợt lộc đến 2 đợt lộc ổn định sẽ tiến hành cắt tiếp phần dây ghép còn lại.

• Ghép đoạn cành

Phương pháp nhân giống ghép đoạn cành sẽ được ứng dụng để nhân giống hầu hết những cây ăn quả thân gỗ.

Phương pháp thực hiện trên gốc ghép, cách mặt đất từ 25cm đến 30cm thực hiện cắt một ngọn gốc ghép, chú ý giữ lại vài lá gốc. Sau đó tiến hành chọn cành ghép với đường kính đảm bảo tương đương với gốc ghép, thực hiện tiến hành cắt lát cắt với vết dài từ 2cm đến 2,5cm với 2 mầm ngủ đến 3 mầm ngủ. Tiến hành chẻ một vết ở trên gốc ghép với chiều rộng và chiều sâu tương tự như kích thước trên vết cắt cành ghép. Chú ý cài cành ghép vào với gốc ghép để có ít nhất 1 phía tượng tầng trùng, sau đó dùng dây nilon mỏng đến cuốn lại là được.

Đâu tiên thực hiện cuốn đủ nhiều vòng dây với mục đích cố định cành ghép với gốc ghép. Sau đó thực hiện trải rộng dây nilon và cuốn kín một lượt quanh khu vực cành ghép, bạn đưa tiếp dây nilon cố định dây tại khu vực gốc ghép. Sau từ 15 ngày đến 20 ngày thì những mầm ghép sẽ mọc xuyên qua khu vực dây cuốn. Sau khi ghép đoạn cành sẽ thực hiện các phương pháp chăm sóc cây con.

• Ghép nêm

Trong các phương pháp nhân giống cây ăn quả ghép nêm được dùng để nhân giống những cây ở trong vườn ươm, ghép để cải tạo vườn trồng cây ăn quả.

Ghép nêm thực hiện trên gốc ghép sẽ thực hiện cắt đi toàn bộ thân tán ở những vị trí phù hợp, sau đó thực hiện chọn cành ghép và cắt ở 2 phía tạo thành những hình chiếc nêm. Thực hiện chẻ đôi phần gốc ghép, cà cành ghép đảm bảo tượng tầng ngoài hốc ghép cùng với cành ghép có sự trùng khớp. Tiếp đến dùng dây nilon cuốn chặt để cố định cành ghép, gốc ghép và thực hiện cuốn kín phần cành ghép nhằm mục đích tránh việc thoát hơi nước.

Cành ghép bật lộc với từ 1 đến 2 đợt lộc đã ổn định thì tiến hành loại bỏ đi phần dây ghép. Bạn thực hiện áp dụng tiếp những phương pháp chăm sóc cây con say ghép nêm tương tự như chăm sóc cây con ở các phương pháp ghép nhân giống khác.

• Ghép sửa chữa thân và rễ

Ghép sửa chữa thân và rễ được áp dụng để kết nối những phần vỏ cây bị tổn thương hay dùng cải tạo lại cây có phần rễ bị gây hại.

Phương pháp sửa chữa thân sẽ dùng những đoạn cành của cùng giống cây trồng ăn quả ghép nối lại phần quả ở khu vực vị trí có tổn thương. Ở trên những cành ghép sẽ thực hiện cắt để tạo các các vết thương tương tự như ở phương pháp ghép cành bên, tuy nhiên vết cắt sẽ dài từ 3cm đến 5cm ở 2 đầu đoạn cành. Phần thân cây sẽ thực hiện bóc vỏ mở những vết ghép với kích thước tương đương vết cắt trên khu vực cành ghép. Tiếp đến thực hiện cài cành ghép với thân cây và dùng dây nilon để cuốn kín lại. Khi vết ghép đã được gắn liền sẽ thực hiện cởi đi phần dây ghép.

Phương pháp ghép sửa chữa rễ cần tiến hành trồng những cây gốc ghép quanh khu vực gốc cây cần tiến hành ghép để sửa chữa. Thực hiện cắt tạo vết thương gốc ghép như cắt đoạn cành của phương pháp ghép sửa chữa thân, sau đó tiến hành bóc vỏ mở vết ghép với kích thước tương đương vết cắt cành ghép. Tiến hành cài vết cắt gốc ghép vào phần thân cây, sau đó cuốn kín dây nilon ở vết ghép đến khi vết ghép liền sẽ thực hiện cởi đi dây ghép.

Cây giống lâm nghiệp Quý Hương đã tổng hợp các phương pháp nhân giống cây ăn quả phổ biến nhất hiện nay trong bài viết này. Để tìm hiểu về các phương pháp nhân giống cây, mua cây giống ăn quả chất lượng với giá tốt khách hàng vui lòng liên hệ với Cây giống lâm nghiệp Quý Hương qua:

Cây giống Lâm nghiệp Quý Hương

• SĐT: 0949 000 268 – 0976125251 (Zalo)
• Email: Lequy.jsc@gmail.com

Địa Chỉ: Km 9, Quốc Lộ 2B, Tam Đảo, Vĩnh Phúc